Fytotherapie

Gebergte

Gebergte

Hoe werken kruiden? De kruidengeneeskunde verschilt op veel manieren van de reguliere geneeskunde. Ze streeft ernaar het lichaam voorzichtig weer in evenwicht te brengen en niet om de balans snel te doen doorslaan naar de andere kant. Bij koorts adviseren reguliere artsen bijvoorbeeld aspirine of paracetamol om de temperatuur te verlagen. Kruidengenezers huldigen daarentegen de opvatting dat koorts soms nuttig kan zijn en niet schadelijk is: een van de natuurlijke afweermechanismen van het lichaam. Veel schadelijke bacteriën en virussen worden bestreden en zelfs gedood door een hogere lichaamstemperatuur.

De kruidengeneeskunde gelooft in een reinigende rol van transpireren en onderdrukt koorts dan niet. Koorts wordt wel behandeld wanneer hij gevaarlijk hoog dreigt te worden. Evenzo beschouwen kruidengenezers braken en diarree als effectief bij voedselvergiftiging. Hierdoor wordt het lichaam snel verlost van schadelijke organismen in het maag- darmkanaal. De reguliere geneeskunde zou wellicht medicijnen adviseren tegen overgeven en diarree, terwijl de kruidengeneeskunde deze verschijnselen juist probeert te beperken met middelen die niet door het maag-darmkanaal worden opgenomen. De bedoeling hiervan is het de ziekteverwekker(s) moeilijker te maken in het bloed terecht te komen en zich daar te verspreiden.

Net als in de reguliere geneeskunde krijgt de patiënt het advies om veel te drinken om uitdroging te voorkomen; braken en diarree worden echter niet volledig onderdrukt. Een natuurlijke balans. Een voorbeeld dat pleit voor het gebruik van een kruid in zijn geheel is acetylsalicylzuur, het werkzame bestanddeel in aspirine. Wanneer u regelmatig aspirine neemt, loopt u het risico van bijwerkingen als maagstoornissen en maagbloeding. Wanneer u echter moerasspirea (Filipendula ulmaria) neemt, die een vorm van salicylzuur  bevat, wordt de pijn enigszins verlicht, maar worden de bijwerkingen van salicylzuur door de andere substanties in de plant geneutraliseerd. In tegenstelling tot aspirine, dat niet geschikt is voor mensen met een maagzweer, is de moerasspirea een goed middel tegen maagzweren en maagpijn.

Een ander belangrijk voordeel van hele planten is dat er in de natuur geen twee kruiden  van één variëteit exact dezelfde chemische samenstelling hebben. Ziekteverwekkers  (bacteriën en virussen) worden niet zo snel resistent tegen geneeskrachtige kruiden en mensen krijgen er niet zo snel allergie van; deze problemen kunnen zich wel voordoen bij de reguliere middelen.

Waar zijn ze goed voor? Ieder kruid heeft weer andere geneeskrachtige eigenschappen; daarom is de deskundigheid van de kruidengenezer van belang. Er is niet één enkel kruid voor een specifieke aandoening en iedere patiënt wordt individueel behandeld. Twee patiënten die last hebben van steeds terugkerende luchtweginfecties, krijgen waarschijnlijk niet dezelfde middelen voorgeschreven. Kruiden kunnen nuttig zijn bij een groot aantal aandoeningen.

Vooral hormonale, gynaecologische klachten, zoals het premenstrueel syndroom (PMS) en de menopauze, reageren er bijvoorbeeld goed op. Kruiden werken ook bij nerveuze spanningen, stress en depressie, en ook bij andere problemen die hierdoor worden verergerd, vaak positief.

Geneeskrachtige kruiden kunnen mede het immuunsysteem versterken van mensen die kampen met vaak terugkerende ontstekingen en ze zijn in de regel succesvol bij maag– en darmstoornissen. Kruiden werken ook goed bij gewrichtsaandoeningen als artrose en ze kunnen een slechte bloedcirculatie in handen en voeten verbeteren.

Bij huidaandoeningen  is het resultaat wisselend. Bij een aandoening als acne kan een combinatie van kruiden nodig zijn om afvalstoffen beter uit het lichaam te verwijderen via stimulering van lever, nieren en lymfvatenstelsel. Deze kruidencombinatie kan op zich al werken, maar wanneer de patiënt opmerkt dat de aandoening bij stress verergert, kunnen kruiden met ontspannende eigenschappen worden toegevoegd.

Geneeskrachtige kruiden kunnen niet worden gebruikt voor zaken als gebroken botten, ontwrichtingen en hernia (discusprolaps). Ze kunnen wél het genezingsproces van het beschadigde weefsel bevorderen.

Is het veilig? De meeste geneeskrachtige kruiden zijn veilig en op één lijn te stellen met tonicums en voedingssupplementen. Een aantal, zoals kamille en paardenbloem, wordt al duizenden jaren gebruikt; andere, zoals gember, rode peper en knoflook, ziet men als voedsel. Het is echter verkeerd te veronderstellen dat iets wat ‘natuurlijk’ is, onschadelijk is.

Sommige kruiden, zoals Lobelia inflata en Ephedra sinica, zijn buitengewoon krachtig en kunnen bijwerkingen hebben wanneer ze niet op de juiste manier worden gebruikt. Een paar kruiden kunnen bij onjuist gebruik giftig zijn. Verbetering van de gezondheidstoestand via kruiden komt geleidelijk, zeker wanneer de aandoening al langer aanwezig is.

Geneeskrachtige kruiden werken langzamer dan sommige reguliere geneesmiddelen omdat ze minder geconcentreerd zijn. Vuistregel: voor ieder jaar dat u al last hebt van een aandoening moet u een maand lang worden behandeld.

Een kruidenmiddel innemen. Geneeskrachtige kruiden zijn op een aantal manieren in te nemen: in vloeibare vorm als een tinctuur, een kruidenoplossing in alcohol en water; als een aftreksel van gedroogde kruiden; als een afkooksel waarin kruiden met wortels en schors worden gekookt en waarvan de vloeistof wordt gedronken. Kruidentabletten, lotions, zetpillen, zalf en smeersels bestaande uit meerdere kruiden of uit een enkel kruid kunnen ook worden voorgeschreven.

Sommige geneeskrachtige kruiden ruiken niet lekker. Kruidengenezers geloven echter dat de smaak van kruiden op zichzelf een therapeutisch effect kan hebben. Veel kruiden zoals de gele gentiaan (Gentiana lutea) hebben een bittere smaak. De bitterstoffen leiden tot een reactie in het maag-darmkanaal en bevorderen de afgifte van spijsverteringssappen. Door deze eigenschap zijn bittere kruiden waardevolle spijsverteringstonicums – wat ook al blijkt uit het eeuwenoude gebruik van bittere kruiden in aperitiefdranken. U kunt eventueel een beetje honing toevoegen om de smaak te maskeren. Kinderen willen geen kruiden die vies smaken, maar het is meestal mogelijk om het middel te mengen met iets dat beter smaakt zoals melk of vruchtensap, zodat ze het wel nemen.

Vooroordelen tegen kruiden, die bij reguliere artsen lange tijd hebben bestaan, zijn geleidelijk afgenomen. Een voorbeeld daarvan is het onderzoek naar ginseng, een plantenwortel die in het Verre Oosten al duizenden jaren wordt toegepast als een licht stimulerend middel. Van reguliere medische zijde wordt nu erkend dat ginseng nuttig is bij de bestrijding van infecties en dat het vermoeidheid tegengaat.