Jeneverbes (Juniperus communis)
Jeneverbes groeit in gematigde klimaat van het noordelijk halfrond (Europa, Azië, Noord-Amerika), groeit ook in Noord-Afrika en de tropische regio’s van Azië (Nepal, Pakistan).
Het groeit op heidevelden, kalksteen, droge heuvels, op droge hellingen, rivieroevers, loof-en gemengde bossen en vormt een struikgewas bij bosranden, zelden in de moerassen, op verschillende bodems, vaak op zandige, met een matige vochtigheid die het meest gunstig is, komt ook voor op te natte moerassige gronden.
Jeneverbes is een groenblijvende struik 1-3 m hoog, zelden boom 8-12 m hoog conische of eivormig boomkroon met soms opknoping op het einde van de takken. De schilferige schors is donkergrijs of grijs-bruin. Scheuten zijn roodachtig bruin.
Bladeren zijn 1-1,5 cm lang, 0,7-7,5 mm breed, zittend, hard, puntig en stekelig, bijna driehoekig, dichte, ondiep gegroefde top, met een soms onverdeelde tot medio verdeeld witachtig strip, aan de onderkant briljant groen met een stompe kiel.
De bladeren zijn ringvormig gerangschikt, per drie in elke ring. De mannelijke vruchtkegels zijn gelig, vrouwelijke kegels zijn talrijk, 5-9 mm in diameter, langwerpig-ovaal of sferisch, lichtgroen, mature – zwart en blauw met rijping op de tweede of derde jaar in de herfst, bestaande uit drie of zes schalen, zitten op zeer korte steeltjes. In een vruchtkegel (soms 1-2) zaden, langwerpig-ovaal of eivormig-conisch, geel-bruin.
Jeneverbes heeft sterke phytoncide eigenschappen. De Indianen in Noord-Amerika gebruikten deze voor de behandeling van tuberculose van de huid, botten en gewrichten, ze plaatsten patiënten in een struikgewas van deze plant, waar de lucht verzadigd was met vluchtige stoffen.
Voor medicinale doeleinde worden gebruikt de vruchten van jeneverbes. Om de bessen te oogsten, schud de struik, rijpe bessen vallen gemakkelijk op de mat onder een jeneverbes struik, de rijpe bessen bruin of paars-zwart, glanzend, soms met een blauwe wasachtige laag worden verzameld en gedroogd.
In de geneeskunde jeneverbes wordt gebruikt als diureticum, als ontsmettingsmiddel van de urinewegen, de plant is slijmoplossend, galafdrijvend en verbetert de spijsvertering.
Jeneverbes is een goede remedie tegen diarree en winderigheid. De vruchten zijn onderdeel van diuretica (vochtafdrijvende) kruidenmengelingen.
Etherische olie van jeneverbes naalden hebben een sterke desinfecterende eigenschap, ze zijn effectief in behandeling van trichomonas vaginitis.
In de volksgeneeskunde jeneverbes wordt gebruikt bij de behandeling van oedeem, malaria, nierziekte, cystitis, witte vloed, jicht, reuma. De plant maakt deel uit de mengsels tegen metabole artritis.
Uitwendig als een een pijnstiller in de vorm van spoeling bij gingivitis, herpes, schurft. De wortels werden gebruikt tegen tuberculose, bronchitis, maagzweren, huidziekten.
Het afkooksel van takken wordt toegepast bij allergieën.
Contra-indicaties: Vermijd het gebruik van jeneverbes bij een nierontsteking, het kan verorzakken een verschijning van bloed in de urine, en ernstige vergiftiging en een verergering van het ontstekingsproces.
